Ύπουλος εχθρός ο θόρυβος

Πόσο πιθανόν είναι να βλάψουμε την ακοή μας, αν εκτιθέμεθα σε δυνατούς θορύβους, όπως αυτός της απογείωσης του αεροπλάνου; Και πόσες λιγότερες πιθανότητες έχει ένας μαθητής να λύσει μια εξίσωση, όταν έξω από το παράθυρο της τάξης «δουλεύει» ένα κομπρεσέρ; Τον «εφιάλτη», λοιπόν, του σύγχρονου ανθρώπου, δηλαδή τον θόρυβο, έβαλε στο μικροσκόπιο η επιστημονική ομάδα του BGS (British Graduates Society - Σύνδεσμος Αποφοίτων Βρετανικών Πανεπιστημίων) στη νέα της μελέτη «Περιβαλλοντικός θόρυβος στα σχολεία - Κίνδυνος για τα παιδιά», όπου συμμετείχαν επιστήμονες όλων των ειδικοτήτων, ψυχολόγοι, κοινωνιολόγος, νομικός, αρχιτέκτονες, πολεοδόμος, αρχιτέκτονας τοπίου κ.λπ.
«Στην Ελλάδα δεν έχουμε ακόμα αντιληφθεί τις πολλαπλές επιπτώσεις της ηχορρύπανσης στην ανθρώπινη υγεία, ιδιαίτερα μάλιστα στον εγκέφαλο των παιδιών» ανέφερε ο πρόεδρος του BGS, αρχιτέκτων πολεοδόμος, κ. Βασίλης Ζώτος. «Η Κομισιόν, ωστόσο, πρόσφατα, έθεσε ανώτατα όρια στην ηχορρύπανση που μπορεί να αντέξει αγόγγυστα ο πολίτης». Το όριο του θορύβου που μπορεί να επιτρέψει την εύρυθμη λειτουργία της σχολικής τάξης προσδιορίζεται στα 60 dB (ντεσιμπέλ). Στην Ελλάδα, ωστόσο, ενώ στην υπόλοιπη Ευρώπη ο μέσος όρος θορύβου στις σχολικές αίθουσες κυμαίνεται από 30 έως 45 ντεσιμπέλ, ο θόρυβος ορίζεται στα 61 ντεσιμπέλ. Εν προκειμένω, η ηχορρύπανση προέρχεται από την κίνηση των οχημάτων, εργοτάξια, σειρήνες, εμπορικές δραστηριότητες κ.λπ. Οι «χάρτες θορύβου» έχουν ολοκληρωθεί, αλλά ακόμα δεν έχουν δημοσιοποιηθεί. «Η μία χάρτα που έχει παρουσιαστεί, ένθεν κακείθεν της Αττικής Οδού, δείχνει ότι η όχληση είναι ιδιαίτερα υψηλή» σημειώνει ο κ. Ζώτος. «Πολλά σχολεία είναι κτισμένα στην περιοχή και δέχονται τις επιπτώσεις από την αυξημένη κυκλοφορία». Το πρόβλημα, σύμφωνα με τον διακεκριμένο πολεοδόμο, ξεκινά από την έλλειψη πολεοδομικού σχεδιασμού και την άνευ σχεδιασμού οικοδόμηση των σχολικών κτιρίων.

Oι επιπτώσεις

Σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες, η ηχορρύπανση επιβαρύνει τη σωματική και ψυχική υγεία, ενώ αποδεικνύεται εξαιρετικά επιβλαβής για τον εγκέφαλο των παιδιών. «Η ηχορρύπανση συνδέεται με τις γνωστικές λειτουργίες και την ανάπτυξη των παιδιών, επηρεάζει την ικανότητα προσοχής, τη μνήμη και εν τέλει την απόδοσή τους στο σχολείο» υπογραμμίζει ο ψυχολόγος, κ. Γιάννης Τακματζίδης. Και στις διαπροσωπικές σχέσεις των μαθητών, όμως, η ηχορρύπανση παίζει «ύπουλο» ρόλο. «Ο θόρυβος προκαλεί επιθετικότητα και ωθεί τους μαθητές σε συγκρούσεις, ενώ παράλληλα μειώνει το κίνητρο συμμετοχής στο μάθημα και ωθεί πολλούς μαθητές στην παραίτηση». Και μολονότι θα μπορούσε κάποιος να πει ότι και οι μαθητές δημιουργούν ουκ ολίγο θόρυβο με τις φωνές τους μέσα στις αίθουσες και στο προαύλιο, ο κ. Τακματζίδης απαντά: «Ο ενδογενής θόρυβος, που προέρχεται από τη θέρμανση, τις συνομιλίες, τις αντηχήσεις, είναι πολύ μικρότερος και κατ' επέκταση γίνεται πιο εύκολα ανεκτός από τον οργανισμό των παιδιών». Την επόμενη, επομένως, φορά που θα αναζητήσετε το κατάλληλο σχολείο για το παιδί σας, λάβετε σοβαρά υπ' όψιν την απόστασή του από δρόμους ταχείας κυκλοφορίας και άλλες εστίες θορύβου.

Σωστή χωροθέτηση και τεχνικές λύσεις


«Με κατάλληλες κυκλοφοριακές ρυθμίσεις και χωροθέτηση των σχολικών κτιρίων ο περιβαλλοντικός θόρυβος μπορεί να μειωθεί σημαντικά», επισημαίνει η αρχιτέκτων - μηχανικός του ΕΜΠ, κ. Ελλη Καλοκαιρινού. Στην περιοχή γύρω από ένα σχολικό κτίριο μπορεί να ισχύσει απαγόρευση κυκλοφορίας σε ώρες «αιχμής» ή να πεζοδρομηθούν οι παρακείμενοι δρόμοι. «Ο θόρυβος που φθάνει στις σχολικές αίθουσες μειώνεται εξαρχής, αν στο οικόπεδο χωροθετηθεί δίπλα στον δρόμο το προαύλιο και στο βάθος, »προστατευμένο» το σχολικό κτίριο». Παράλληλα, υπάρχουν πολλές τεχνικές λύσεις για τον περιορισμό του περιβαλλοντικού θορύβου: ηχομονωτικές ζώνες, ηχοπετάσματα, φυτοκάλυψη, αλλά και χρήση ηχοαπορροφητικών υλικών. «Με σωστή συντήρηση του οδοστρώματος, το οποίο σήμερα πολλαπλασιάζει τον θόρυβο των διερχομένων οχημάτων λόγω των πολλών επιπέδων, μπορούμε να περιορίσουμε την ανάκλαση του θορύβου από 3 έως 15 ντεσιμπέλ» επισημαίνει η κ. Καλοκαιρινού. «Πρόκειται για τη μέθοδο αναζωογόνησης του οδοστρώματος, που γίνεται με βολή ατσαλοσφαιριδίων που καθιστούν την επιφάνεια ηχοαπορροφητική».

«Πράσινοι» τοίχοι

Έτερη λύση είναι τα ηχοπετάσματα, που ήδη γνωρίζουμε από την Εθνική Οδό Αθηνών - Λαμίας. «Υπάρχουν εξίσου αποτελεσματικά φυτικά ηχοπετάσματα, όπως οι πράσινοι τοίχοι και οι ηχομονωτικές ζώνες». Ο «πράσινος» τοίχος δημιουργείται πάνω σε μια ξύλινη κατασκευή, γύρω από την οποία «πλέκονται» αναρριχητικά φυτά. Οι ηχομονωτικές ζώνες με φυτά και δένδρα, που πρέπει να μεσολαβούν μεταξύ δρόμου και σχολικού κτιρίου, πρέπει να έχουν πλάτος 7 έως 17 μέτρα και το μήκος της δενδροστοιχίας πρέπει να είναι διπλάσιο από την απόσταση σχολείο - δρόμος.

Προβληματικός ύπνος, άγχος και κατάθλιψη

Δεν είναι μόνο τα παιδιά «θύματα» του θορύβου. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κρούει τον κώδωνα του κινδύνου σε όλους. Το όριο του πόνου έχει οριστεί στα 120 ντεσιμπέλ, τάξη μεγέθους θορύβου που προκύπτει, για παράδειγμα, από τα βεγγαλικά. Ομως και άλλες πιο «αθώες» δραστηριότητες, όπως το κλάμα ενός μωρού, η παρακολούθηση ενός ποδοσφαιρικού αγώνα ή μιας ροκ συναυλίας, μπορούν να αποβούν καταστροφικές για την ακοή μας - ανάλογα βέβαια με τον χρόνο έκθεσης και τις αντοχές κάθε οργανισμού.
Παράλληλα, οι επιστήμονες έχουν καταγράψει ως επιπτώσεις της ηχορρύπανσης ορμονικές αντιδράσεις, αύξηση της αρτηριακής πίεσης και των καρδιακών παλμών.
«Η έκθεση σε θόρυβο επιτείνει το άγχος και την κατάθλιψη», προσθέτει ο ψυχολόγος, κ. Γ. Τακματζίδης. Ωστόσο, το πιο σύνηθες και καθημερινό πρόβλημα είναι οι διαταραχές ύπνου. Μια σειρήνα αυτοκινήτου που ενεργοποιείται εν τω μέσω της νύχτας, μια τηλεόραση στη διαπασών ή ακόμα και ένας αιφνίδιος διαπληκτισμός από το διπλανό διαμέρισμα μπορεί να κοστίσει τον βραδινό ύπνο σε πολλούς από εμάς.
Συγκεκριμένα, στο 80 με 90% των περιπτώσεων ενοχοποιείται ο περιβαλλοντικός θόρυβος για την αϋπνία. Καταγράφεται δυσκολία στην έναρξη ύπνου, ξυπνήματα κατά τη διάρκεια, αλλαγές σταδίων και βάθους ύπνου. Οι ταλαιπωρημένοι της προηγούμενης νύχτας εκδηλώνουν εκνευρισμό και κούραση, ενώ για να αποφύγουν άλλη μια άγρυπνη νύχτα ωθούνται συχνά σε ηρεμιστικά.
Υπολογίζεται ότι 170 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε περιοχές, όπου η ηχορρύπανση ξεπερνά τα επιτρεπτά όρια. Σε ευρωπαϊκό, μάλιστα, επίπεδο εκτιμάται ότι το 20% των πολιτών υποφέρει από την κατάσταση αυτή.


ΠΗΓΗ: Καθημερινή