Καταστρέφουμε τα δάση με το χριστουγεννιάτικο έλατο;

«Εμείς έχουμε κτηματολόγιο από το 1979. Τα χωράφια μας είναι χωράφια με τον νόμο, δεν είναι δάσος. Βγάλαμε τα σιτηρά που καλλιεργούσαμε παλαιά και φυτέψαμε έλατα για να τα καλλιεργούμε για τα Χριστούγεννα και να έχουμε καλύτερο εισόδημα» διηγείται ο κ. Ιωάννης Ξάκης, καλλιεργητής έλατου στο χωριό «Ταξιάρχη» της Χαλκιδικής. Στο ίδιο χωριό, όλοι οι περίπου 180 κάτοικοι κάθε χρόνο τέτοια εποχή κάνουν αυτή τη δουλειά. Στη φωνή του ξεχωρίζει η αγωνία να μην κατηγορηθεί ότι καταστρέφει το δάσος. «Είναι αυτοί που φωνάζουν, οι ψευτο-οικολόγοι, που κάθονται στον καναπέ τους και λένε για εμάς» υπερασπίζεται τη χριστουγεννιάτικη συγκομιδή ελάτων. Από την 1η Δεκεμβρίου που επιτρέπεται η διάθεση των φυσικών ελάτων έχει κατέβει στη Θεσσαλονίκη και έχει στρατοπεδεύσει στην είσοδο κεντρικού πολυκαταστήματος -με το οποίο έχει κάνει σχετική συμφωνία- για να πουλήσει τη σοδειά του.
«Ξέρεις πόσο κόπο χρειάζεται; Φυτεύουμε τον σπόρο και το πρώτο χρόνο το φυτό φτάνει μόλις τον ένα πόντο. Στα τέσσερα χρόνια είναι μόλις 15 πόντους ψηλό. Χρειάζεται να περάσουν 15 χρόνια για να φτάσει στο αναγκαίο ύψος και να μπορείς να το στολίσεις. Εχουμε και δέντρα πολύ ψηλά γιατί δεν είχαμε μεγάλη ζήτηση και ξέμειναν» εξηγεί.
Οπως μιλάει για τον κόπο του, χωρίς να το αντιλαμβάνεται, προσφέρει επιχειρήματα όχι στους ψευτο-οικολόγους, αλλά σε κάποιους που θα μπορούσαν να σκεφτούν ότι 10-15 χρόνια είναι πάρα πολλά για να τα ανταλλάξεις με λίγες ημέρες παρουσίας ενός φυσικού έλατου στο σαλόνι σου. Το φυσικό έλατο για τις γιορτές δεν σημαίνει καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος, αφού πρόκειται για έλατα που κάθε χρόνο αντικαθίστανται από άλλα που φυτεύονται στη θέση τους. Ισως όμως να είναι μεγάλη σπατάλη ενέργειας μόνο για να έχουμε μια ψευδαίσθηση φυσικού περιβάλλοντος στο διαμέρισμά μας. Από την άλλη, η καλλιέργεια των δασών προσφέρει εισόδημα σε κάποιους ανθρώπους που εκεί στα ορεινά που κατοικούν, δεν έχουν και πολλές εναλλακτικές.
Ο κ. Ξάκης πέρυσι πούλησε 400 δέντρα, φέτος ελπίζει να μην πουλήσει λιγότερα από 300. Για κάθε δέντρο εισπράττει περίπου 15 ευρώ «έως και 30 αν είναι από αυτά με τη γλάστρα» τονίζει.
Φέτος το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης έδωσε άδεια μετά από σχετικές αιτήσεις των παραγωγών να κοπούν από νόμιμες φυτείες 52.000 δέντρα. Για τον Ταξιάρχη, υπεύθυνο για τον έλεγχο της υλοτόμησης, της σήμανσης και στη συνέχεια τον έλεγχο των δέντρων που μεταφέρονται προς τις αγορές, είναι το δασαρχείο Πολυγύρου. Ο δασάρχης κ. Λευτέρης Πιτσάκος εγγυάται ότι τα έλατα που φεύγουν από την περιοχή κόβονται νόμιμα και εκφράζει την αισιοδοξία του για τη συγκεκριμένη δραστηριότητα που για πολλά χρόνια είχε σημειώσει σημαντική κάμψη. «Πέρυσι και φέτος κλείστηκε μια σημαντική συμφωνία για εξαγωγή στην Κύπρο», λέει.

ΥΠΕΡ: Καλλιέργεια και νόμιμη κοπή, εισόδημα για κάποιους

Του ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΑΡΕΤΣΟΥ*

Επί τη ευκαιρία των εορτών των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, τίθεται και πάλι το ερώτημα κατά πόσο μπορούμε, και είναι περιβαλλοντικά σωστό, να χρησιμοποιούμε κομμένα δέντρα για στολισμό. Αν και οι δύσκολες οικονομικές συνθήκες φαντάζομαι ότι κάνουν απαγορευτική την προμήθεια ενός τέτοιου δένδρου για τον μέσο Ελληνα πολίτη - καταναλωτή, η άποψή μου δεν είναι αρνητική, εφόσον η κοπή των δένδρων είναι νόμιμη και αποδεδειγμένα αυτά προέρχονται είτε από καλλιέργειες για τον σκοπό αυτό, είτε από καστανοπερίβολα, όπου η Δασική Υπηρεσία εγκρίνει την απομάκρυνσή τους. Πάντοτε θα πρέπει να φροντίζουμε τα δένδρα να έχουν τη νόμιμη σφραγίδα κοπής και ελέγχου. Στις περιπτώσεις αυτές δεν τίθεται θέμα υποβάθμισης ή καταστροφής δάσους και πρέπει να θεωρηθεί οριστικά ως μια νόμιμη οικονομική δραστηριότητα, την οποία διέπουν κανόνες αντίστοιχοι με εκείνους που ισχύουν για τα υπόλοιπα αγροτικά προϊόντα.
Προσωπικά, πάντως, δεν συμφωνώ με την υιοθέτηση ενός ξενόφερτου εθίμου, αλλά γνωρίζω ότι αποτελώ μειοψηφία και ότι πλέον έχει καθιερωθεί. Θλίβομαι όταν αντικρίζω τα νεκρά αποφυλλωμένα κουφάρια των δένδρων στα σκουπίδια μετά τις γιορτές, αλλά πρόκειται για προσωπική στάση. Νομίζω ότι μπορούμε να έχουμε ήσυχη τη συνείδησή μας, όταν αγοράζουμε ένα φυσικό δέντρο για στολισμό, εφόσον μάλιστα έτσι ενισχύουμε και κάποια οικονομική δραστηριότητα.
Σε μερικές περιπτώσεις αρκετοί προτιμούν να αγοράζουν ζωντανό δένδρο σε γλάστρα και μετά τις γιορτές να το φυτεύουν στην αυλή τους ή στο πλησιέστερο βουνό. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι το φυτό υφίσταται ένα ισχυρό στρες κατά τη μεταφορά του από το φυτώριο στο σαλόνι και στη συνέχεια στο ύπαιθρο. Αν εξαιρέσουμε επιπλέον, τις ελάχιστες περιοχές που θα μπορούσαν να προσφέρουν ευνοϊκό περιβάλλον για να αναπτυχθεί ένα τέτοιο φυτό (κατάλληλο υψόμετρο, πλησιέστερα ελατοδάση, ταυτότητα είδους με τα αντίστοιχα φυσικά, προστασία της βιοποικιλότητας), μάλλον μια τέτοια ενέργεια είναι μάταια. Η αγορά έλατου σε γλάστρα απλά απαλλάσσει τους πολίτες από την αίσθηση ότι διαπράττουν περιβαλλοντικό «έγκλημα». Για να γίνει περισσότερο κατανοητό, δεν είναι δυνατόν να φυτεύουμε ένα δένδρο ερυθρελάτης (το είδος από το οποίο προέρχονται τα έλατα που χρησιμοποιούνται για στολισμό στις γιορτές) στην Πάρνηθα, όταν ο φυσικός του χώρος είναι τα ορεινά της Δράμας και να είμαστε ήσυχοι ότι το σώσαμε.

* O κ. Γεώργιος Kαρέτσος είναι δασολόγος ερευνητής Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών.

ΚΑΤΑ : Γιατί δεν τα φέρνετε ζωντανά να τα φυτέψουμε μετά;

Του ΗΛΙΑ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗ*

Τα πολλά δέντρα μαζί -τα δάση- είναι πολύτιμα για την ισορροπία του πλανητικού οικοσυστήματος, για να σωθούν οι άνθρωποι από την απειλή της κλιματικής αλλαγής. Χρειάζονται όμως ζωντανά και όχι πεθαμένα - κομμένα. Το πεθαμένο δέντρο δεν αναπνέει, για να παράγει οξυγόνο, και έτσι στερούμαστε και εμείς αυτή την προσφορά τους. Ελπίζω ότι στο μέλλον θα αφηγούμαστε την ιστορία του «Χριστουγεννιάτικου Δέντρου» κάπως έτσι...
Είδα πολλές φορές τα μάτια των παιδιών να γελάνε μέσα από την ψυχή τους, φυτεύοντας ένα δέντρο. Τα έλατα των Χριστουγέννων, τα δέντρα που είχαν στολίσει τα σπίτια μας στη διάρκεια των εορτών και τα οποία διατηρούνταν σε καλή κατάσταση μέσα στη γλάστρα τους έως την τελευταία γιορτινή ημέρα, επρόκειτο να φυτευτούν στο δάσος και όλοι είχαν έρθει πολύ χαρούμενοι. Η πλαγιά είχε ήδη όνομα: Ελατιάς. Οι οδηγίες είχαν σταλεί ηλεκτρονικά, μαζί με τη δήλωση συμμετοχής. Το Δασαρχείο είχε ανοίξει λάκκους και υπήρχε αρίθμηση, ώστε να ξέρει ο καθείς πού θα φυτέψει και ποιο λάκκο θα περιποιηθεί για τα επόμενα 3 χρόνια, που είναι ο απαραίτητος χρόνος για να εξασφαλιστεί η επιβίωσή τους.
Τα δέντρα συνδέονται με τις καλύτερες αναμνήσεις μας, φιλοξενούν πουλιά, σκαρφαλώνουν πάνω τους τα παιδιά, συγκρατούν το νερό, μας δίνουν τη σκιά τους. Οταν παλαιότερα τα πετάγαμε στα σκουπίδια, αμέσως μετά τα Φώτα, είχαμε προβλήματα. Τα παιδιά νόμιζαν πως τα έλατα υπάρχουν για να στολίζουμε τα σπίτια μας τα Χριστούγεννα. Πίστευαν πως ήταν προϊόν μιας χρήσης που έπρεπε να καταλήξει στα σκουπίδια, μαζί με τα αποφάγια μας.
Μερικοί, εκείνα τα χρόνια, μας έλεγαν πως τα έλατα που πουλάνε στην αγορά, τα κόβουν από ειδικές φυτείες, ή ήταν από αραιώσεις δασών. Μας έλεγαν ότι έτσι ωφελούνται κάποιοι δασεργάτες και καλλιεργητές της Χαλκιδικής, όμως το κομμένο δέντρο, ανεξάρτητα από τον λόγο που κόβεται, είναι πάντα ένα νεκρό δέντρο. Εμείς τους απαντούσαμε, «τότε γιατί δεν τα φέρνετε ζωντανά, να μπορούμε να τα φυτέψουμε μετά τα Χριστούγεννα;».
Ευτυχώς, η Δασική Υπηρεσία, που κατάλαβε το πρόβλημα, βρήκε τη λύση. Στα τέλη Γενάρη κάθε χρόνου τα Δασαρχεία, με βάση συγκεκριμένες μελέτες, καθορίζουν θέσεις που γίνονται οι ετήσιες «αναδασώσεις του Χριστουγεννιάτικου δέντρου». Με αυτό τον τρόπο τηρείται το «έθιμο», δεν σκοτώνουμε τα έλατα, και τα παιδιά κάνουν μια επιπλέον εκδρομή στο δάσος.

* O κ. Hλίας Aποστολίδης είναι δασολόγος. 


ΠΗΓΗ: Καθημερινή