Αποψη: Κλιματική αλλαγή, ποιότητα αέρα και EcoPorts

Σ​​το διάστημα των δύο τελευταίων ετών, σημειώθηκαν σε παγκόσμιο επίπεδο δύο εξαιρετικά σημαντικές εξελίξεις ως προς την προστασία του περιβάλλοντος. Η Συμφωνία του Παρισιού για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και η εισαγωγή του παγκοσμίου ορίου περιεκτικότητας θείου στα καύσιμα της ναυτιλίας. Οι δύο αυτές εξελίξεις, πέρα από το πολύ μεγάλο όφελος για το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία, θα έχουν επίσης σημαντική επίδραση στην οικονομία.

Η συμμετοχή όλων των χωρών των Ηνωμένων Εθνών, αναπτυγμένων και αναπτυσσόμενων, πλούσιων, λιγότερο πλούσιων και φτωχών, σφράγισε την τεράστια επιτυχία της Συμφωνίας του Παρισιού. Οι δεσμεύσεις της συμφωνίας στοχεύουν όχι μόνο στο να θέσουν άμεσα φρένο στην αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη.

Στοχεύουν επίσης στην αλλαγή της αρχιτεκτονικής της παγκόσμιας οικονομίας. Η εφαρμογή της επιταχύνει ραγδαία τη μετάβαση σε μία οικονομία που θα στηρίζεται κατά κύριο λόγο σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μηδενικών εκπομπών. Η μετάβαση αυτή αναμένεται να συμβεί ακόμη πιο γρήγορα από την προηγούμενη ιστορική μετάβαση στην «οικονομία του ατμού» και μετέπειτα στην «οικονομία του άνθρακα». Ηδη πολλές χώρες της Ευρώπης έχουν πετύχει να συνδυάσουν σημαντικούς ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης με μεγάλη μείωση των εκπομπών τους.

Η εκδήλωση ακραίων καιρικών φαινομένων εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής αφήνει ήδη πίσω της νεκρούς και ζημιές δισεκατομμυρίων σε διάφορα σημεία του πλανήτη. Χιλιάδες άνθρωποι εγκαταλείπουν τις εστίες τους και ζωτικές υποδομές καταστρέφονται. Τα λιμάνια εξαιτίας της άμεσης εγγύτητας με τη θάλασσα συγκαταλέγονται ανάμεσα στις πλέον ευάλωτες υποδομές σε ακραία καιρικά φαινόμενα. Ισχυρές θύελλες, βροχοπτώσεις, άνοδος της στάθμης της θάλασσας, είναι μερικές από της επιπτώσεις της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας, που μπορεί να θέσουν σε άμεσο κίνδυνο βιομηχανικές εγκαταστάσεις και άλλες υποδομές εγκατεστημένες σε λιμενικές ζώνες.

Από την άλλη, η εφαρμογή του διεθνούς ορίου για το θείο στα καύσιμα της ναυτιλίας αναμένεται να οδηγήσει στην αποφυγή 200.000 πρόωρων θανάτων για το διάστημα 2020-2025 εξαιτίας της βελτίωσης της ποιότητας του αέρα. Σημαντικό επίσης είναι ότι το μέτρο θα εναρμονίσει τους παγκόσμιους κανονισμούς με τους ισχύοντες ευρωπαϊκούς, συμβάλλοντας στην αποφυγή τυχόν στρέβλωσης του ανταγωνισμού μεταξύ ευρωπαϊκών και εκτός Ευρώπης χωρών.

Η ποιότητα του αέρα και η κλιματική αλλαγή είναι στην κορυφή των περιβαλλοντικών προτεραιοτήτων των ευρωπαϊκών λιμανιών. Σύμφωνα με την ετήσια περιβαλλοντική έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Λιμένων (ESPO), η ποιότητα του αέρα έρχεται πρώτη στο top-10 των προτεραιοτήτων τους. Στη δεύτερη θέση του top-10 βρίσκεται η κατανάλωση ενέργειας που συνδέεται άμεσα με την κλιματική αλλαγή. Η μείωση των εκπομπών και η προσαρμογή σε ακραία καιρικά φαινόμενα έκαναν, επίσης, πρώτη φορά την είσοδό της στο top-10 το 2017. Επιπλέον, περίπου ένα στα δύο ευρωπαϊκά λιμάνια έχουν ήδη θέσει σε εφαρμογή προγράμματα καταγραφής των εκπομπών τους (carbon footpring schemes).

Ομως η κύρια απάντηση των ευρωπαϊκών λιμανιών στις προκλήσεις που θέτουν η νομοθεσία και η ίδια η ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος είναι το δίκτυο των EcoPorts, που ήδη μετρά είκοσι ένα χρόνια. Αμεση ενημέρωση, ανταλλαγή καλών πρακτικών και αναβάθμιση της περιβαλλοντικής διαχείρισης των λιμανιών είναι μεταξύ των στόχων του. Ωστόσο, το μεγαλύτερο πιθανό επίτευγμα του EcoPorts είναι η πιστοποίηση περιβαλλοντικής διαχείρισης (PERS) που το δίκτυο προσφέρει, η μοναδική ειδικά σχεδιασμένη για λιμάνια. Η διαφάνεια μέσω της δημοσίευσης περιβαλλοντικής έκθεσης, όπου περιγράφονται οι κύριες προκλήσεις και πτυχές της περιβαλλοντικής πολιτικής του λιμανιού, είναι ένα από τα απαραίτητα στοιχεία για την απόκτηση της πιστοποίησης. Tο δίκτυο αριθμεί περίπου 90 λιμάνια, με το ένα τρίτο σχεδόν από αυτά να έχουν αποκτήσει το PERS. Στο ΕcoPorts συμμετέχουν 8 ελληνικά λιμάνια, του Πειραιά, της Θεσσαλονίκης, της Ηγουμενίτσας, της Κέρκυρας, του Βόλου, της Ραφήνας, του Ρεθύμνου και της Σκύρου.

Η κλιματική αλλαγή και η ποιότητα του αέρα βρίσκονται ανάμεσα στις βασικές ανησυχίες των Ευρωπαίων πολιτών. Το 90% των ευρωπαϊκών λιμανιών βρίσκεται σε μεγάλη εγγύτητα με αστικές περιοχές και είναι φυσικό να συμμερίζονται τις ανησυχίες των τοπικών κοινωνιών. Το EcoPorts είναι η πλατφόρμα που διευκολύνει τη σχέση αυτή να γίνει ακόμα πιο δυνατή.




ΣΩΤΗΡΗΣ ΡΑΠΤΗΣ
* Ο κ. Σωτήρης Ράπτης είναι σύμβουλος περιβάλλοντος στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Λιμένων και συντονιστής του δικτύου EcoPorts.

Πηγή: http://www.kathimerini.gr/