Τι είναι η ουδετερότητα του άνθρακα και πως μπορεί να επιτευχθεί μέχρι το 2050;

Photo: Sebastian Pichler/ Unsplash  

Σύμφωνα με τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα η ΕΕ έχει δεσμευτεί για την ουδετερότητα του άνθρακα μέχρι το δεύτερο μισό του 21ου αιώνα. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη;

Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής έχουν ήδη επηρεάσει ολόκληρο τον πλανήτη , καθώς όλο και πιο συχνά βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ακραίες καιρικές συνθήκες όπως η ξηρασία, η υπερβολική ζέστη, οι δυνατές βροχές, οι πλημμύρες και οι κατολισθήσεις. Άλλες συνέπειες της ραγδαίας κλιματικής αλλαγής είναι η αύξηση της στάθμης της θάλασσας, η αύξηση των οξέων στους ωκεανούς και η ελαχιστοποίηση της βιοποικιλότητας.

Για να περιοριστεί η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1,5 βαθμό Κελσίου - όριο που η Διακυβερνητική Επιτροπή για την κλιματική αλλαγή προτείνει ως ασφαλές, κρίνεται αναγκαία η ουδετερότητα του άνθρακα μέχρι τα μέσα του 21ου αιώνα. Αυτός ο στόχος θεσπίστηκε και από τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα, η οποία υπογράφηκε από 195 χώρες συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ.

Παράθεμα: Άρθρο 4 της Συμφωνίας του Παρισιού για το Κλίμα:

«Με στόχο την επίτευξη του μακροχρόνιου στόχου της θερμοκρασίας [...], κλιμάκια υπολογίζουν ότι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου θα φτάσουν τα παγκόσμια υψηλά όσο το δυνατόν πιο σύντομα [...] έτσι η ανάληψη ενεργειών με στόχο τις ραγδαίες μειώσεις σε συνδυασμό με τις τελευταίες τεχνολογίας και την επιστήμη είναι αναγκαία, ώστε να επιτευχθεί μια ισορροπία μεταξύ των ανθρωπογενών εκπομπών και των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στο δεύτερο μισό του αιώνα [...]»
Πηγή: https://unfccc.int/sites/default/files/english_paris_agreement.pdf

Τι είναι η ουδετερότητα του άνθρακα;

Η ουδετερότητα του άνθρακα είναι η εξισορρόπηση μεταξύ των εκπομπών άνθρακα και της απορρόφησης του διοξειδίου από την ατμόσφαιρα σε συλλέκτες άνθρακα. Για να επιτευχθούν μηδενικές εκπομπές, θα πρέπει παγκοσμίως όλες οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου να αντισταθμιστούν από τις δεσμεύσεις του άνθρακα.

Συλλέκτης άνθρακα είναι οποιοδήποτε σύστημα απορροφά περισσότερο άνθρακα από ότι εκπέμπει. Οι βασικοί φυσικοί συλλέκτες άνθρακα είναι το χώμα, τα δάση και ωκεανοί. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, οι φυσικοί συλλέκτες απορροφούν μεταξύ 9,5 και 11 Gt διοξειδίου του άνθρακα το χρόνο. Παγκοσμίως, σε ετήσια βάση το 2017 οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα φτάσανε τα 37,1 Gt.

Μέχρι σήμερα, κανένας τεχνητός συλλέκτης δεν έχει καταφέρει να απομακρύνει τον άνθρακα από την ατμόσφαιρα σε επιθυμητό επίπεδο, ώστε να καταπολεμηθεί η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας.

Ο άνθρακας που αποθηκεύεται σε φυσικούς συλλέκτες, όπως είναι τα δάση, απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα μέσω των πυρκαγιών, τις συχνές αλλαγές στη χρήση του εδάφους και της υλοτομίας. Για όλους αυτούς τους λόγους είναι απαραίτητο να μειωθούν οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, ώστε να επανέλθει η κλιματική ουδετερότητα.

Η αντιστάθμιση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα

Ένας άλλος τρόπος για να μειωθούν οι εκπομπές και να επιδιωχθεί η ουδετερότητα του άνθρακα, είναι να αντισταθμιστούν οι εκπομπές που γίνονται σε έναν τομέα μειώνοντας τες κάπου αλλού. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσα από επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στην ενεργειακή αποδοτικότητα ή σε άλλες καθαρές και χαμηλής εκπομπής διοξειδίου τεχνολογίες. Ένα παράδειγμα συστήματος που στοχεύει στην αντιστάθμιση του διοξειδίου του άνθρακα είναι το «Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών» της ΕΕ.

Οι στόχοι της ΕΕ

Η πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης φιλοδοξεί να μειωθούν οι εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου κατά 40% μέχρι το 2030 σε σχέση με τα επίπεδα που βρισκόταν το 1990.

Το Νοέμβριο του 2018, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τη μακροχρόνια στρατηγική της για την επίτευξη κλιματικά ουδέτερης οικονομίας έως το 2050 και τον Ιούνιο του 2019, οι Ευρωπαίοι ηγέτες κάλεσαν τα κράτη-μέλη και την Επιτροπή «να προχωρήσουν σε ενέργειες [...] ώστε να εξασφαλιστεί η μετάβαση σε μια κλιματικά ουδέτερη ΕΕ σε αρμονία με όσα αναφέρονται στη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα.»

Με απόφαση του από το Μάρτιο του 2019, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζήτησε έναν ακόμα πιο φιλόδοξο στόχο για τη μείωση των εκπομπών για το 2030, ώστε να επιτευχθεί ο στόχος της ουδετερότητας του άνθρακα μέχρι το 2050.

Προς το παρόν τρεις Ευρωπαϊκές χώρες έχουν θεσπίσει με νόμο το στόχο της κλιματικής ουδετερότητας: η Σουηδία στοχεύει να φτάσει σε μηδενικές εκπομπές διοξειδίου μέχρι το 2045, η Γαλλία και το Βρετανία μέχρι το 2050.

Περισσότερες πληροφορίες για τις προσπάθειες της ΕΕ να μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου:

Εθνικοί στόχοι για το 2030
Πρότυπα εκπομπών διοξειδίου για αυτοκίνητα
Εκπομπές διοξειδίου: στοιχεία και γραφήματα για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα
Η ιστορία των διαπραγματεύσεων για την κλιματική αλλαγή (γράφημα)

Πηγή: https://www.europarl.europa.eu/