«Βαρύ το κλίμα» για το νερό

Παρά την εγνωσμένη σημασία του γλυκού νερού για την βιώσιμη ανάπτυξη της ανθρωπότητας και παρά την άρρηκτη διασύνδεση της κλιματικής αλλαγής με τις παρατηρούμενες διαταραχές που πραγματοποιούνται στον κύκλο του νερού, το θέμα της υδατικής διαχείρισης συχνά απουσιάζει τόσο από τις συζητήσεις για την κλιματική αλλαγή, όσο και από τις μελέτες που αφορούν τους υδατικούς πόρους.
Οι αλλαγές που παρατηρούνται στο κλίμα παγκοσμίως, ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για την κρίσιμη κατάσταση των αποθεμάτων νερού. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Διακυβερνητικού Πάνελ για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC, 2007a) η επίδραση της κλιματικής αλλαγής στους υδατικούς πόρους της Ευρώπης και παγκοσμίως έχει ως εξής: 

α) Αύξηση της θερμοκρασίας: Τα αποτελέσματα ερευνών κάνουν λόγο για αύξηση της μέσης θερμοκρασίας τα τελευταία 100 χρόνια κατά 1,1 βαθμούς. Είναι αξιοσημείωτο ότι σε πολλές περιοχές της Ευρώπης ο αριθμός των ψυχρών ημερών έχει μειωθεί, ενώ οι παρατηρούμενες ροές των ποταμών έχουν μετατοπιστεί εποχιακά (οι μέγιστες) και έχουν μειωθεί ποσοτικά (οι ετήσιες). 

β) Αύξηση της στάθμης της θάλασσας: Αποτελεί φαινόμενο άμεσα εξαρτώμενο από την αύξηση της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας. Οι παρατηρούμενες ετήσιες τάσεις αύξησης της στάθμης της θάλασσας είναι μεγαλύτερες τα τελευταία 15 χρόνια, σε σχέση με παλαιότερα έτη. Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας επιφέρει διείσδυση θαλασσινού νερού στους παράκτιους υδροφόρους ορίζοντες προκαλώντας υφαλμύρινση και ποιοτική υποβάθμιση των αποθεμάτων του γλυκού νερού. 

γ) Μεταβολές στις κατακρημνίσεις: Τα τελευταία 100 χρόνια παρατηρείται αύξηση των βροχοπτώσεων στη Βόρεια Ευρώπη και μείωση στη Μεσόγειο. Σε πολλές περιπτώσεις έχει μειωθεί η περίοδος χιονοκάλυψης των ορεινών όγκων, η οποία αποτελεί πολύ σημαντική παράμετρο για την «τροφοδότηση» των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων. Από την άλλη πλευρά, παρατηρείται αύξηση στα ακραία καιρικά φαινόμενα (π.χ. έντονες βροχοπτώσεις) με αποτέλεσμα να μην πραγματοποιείται ικανοποιητική κατείσδυση υδάτων στους υπόγειους υδροφορείς. Αξιοσημείωτο είναι πάντως το γεγονός ότι περιοχές οι οποίες παρουσιάζουν μεγάλη ανάγκη για νερό (π.χ. Θεσσαλία) και δρομολογούνται τεράστια έργα για εξασφάλισή νερού από γειτονικές λεκάνες, πλήττονται συχνά από πλημμύρες, λόγω έντονων βροχοπτώσεων.
Μια ομάδα οργανώσεων, υπό την καθοδήγηση της Εθνικής Επιτροπής Yδάτων του Μεξικού (CONAGUA), ένωσαν τις δυνάμεις τους ώστε να μπει το νερό στην ατζέντα των συζητήσεων για την κλιματική αλλαγή, αρχής γενομένης από το 16ο συνέδριο των μεταβαλλόμενων μερών (Conference of the Parties, COP 16) στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC). Το αποτέλεσμα ήταν να συζητηθεί το θέμα σε μια ειδική συνεδρία για το νερό και την κλιματική αλλαγή (D4WCC) η οποία περιελάμβανε 30 ομιλίες με την συμμετοχή 17 οργανώσεων και πάνω από 600 συμμετεχόντων, ενώ την παρακολούθησαν μέσω του διαδικτύου ζωντανά πάνω από 15.000 θεατές.
Ο διάλογος αυτός κατάφερε να δημιουργήσει μια ατζέντα για το κλίμα και το νερό με κύρια σημεία τα εξής:

1. Επισημάνθηκε η ανάγκη τα υδατικά προβλήματα και οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στους υδατικούς πόρους να συμπεριλαμβάνονται στα αναπτυξιακά σχέδια των κρατών.
2. Με δεδομένο το νέο κλιματικό καθεστώς, είναι καθοριστικής σημασίας η εκτίμηση και ο περιορισμός των υδατικών προβλημάτων σε σημαντικούς τομείς οι οποίοι εξαρτώνται από το νερό, όπως γεωργία, ενέργεια, υγεία, αστικές χρήσεις.
3. Οι θεσμικές ρυθμίσεις θα πρέπει να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες και να υπάρξει μια πιο στενή συνεργασία μεταξύ των διαφόρων υπουργείων αλλά και των υπολοίπων φορέων.
4. Η φυσικότητα και η καλή λειτουργία των λεκανών απορροής θα πρέπει να αξιολογηθούν ως παράμετροι, οι οποίες μπορούν να μετριάσουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. 
5. Κρίνεται αναγκαία η αύξηση της διαθέσιμης πληροφορίας, η οποία θα είναι προσβάσιμη από τους πολίτες. 

 Οι διαδικασίες του διαλόγου D4WCC συνέβαλαν επίσης, ώστε τα υδατικά θέματα να συμπεριληφθούν ως υποσημείωση στα αποτελέσματα της ομάδας εργασίας στην δράση μακροχρόνιας συνεργασίας, η οποία αποτελεί μέρος της συμφωνίας του Κανκούν. Επιπλέον 6 χώρες πρότειναν τα θέματα που σχετίζονται με το νερό να συζητηθούν στην επόμενη συνεδρία των Ηνωμένων Εθνών.
Η αποστολή του D4WCC είναι συνεχώς σε εξέλιξη, διαμέσου σχετικών δράσεων όπως το COP 17 και το 6ο Παγκόσμιο Φόρουμ για το Νερό, μεταξύ άλλων. Το κάλεσμα για δράση ήδη προετοιμάζεται μαζί με τα εξερχόμενα συμπεράσματα και αποτελέσματα του D4WCC, όπως επίσης και η συνεχής πίεση έτσι ώστε το νερό να αποτελεί προτεραιότητα στις συζητήσεις από εδώ και στο εξής.
Για περισσότερες πληροφορίες κάντε κλικ εδώ και εδώ.